Eten en drinken
De gerechten in Sauerland zijn van oudsher altijd erg stevig. De bedoeling was om te zorgen dat de (land)arbeiders een stevige maaltijd kregen en een goede maagvulling hadden. Veel ingrediënten kwamen uit eigen tuin en van het eigen land. In veel andere streken was dit anders, hier deden vele nieuwe producten en uitheemse gerechten hun intrede. Nog steeds komt veel voedsel in Sauerland van eigen bodem en het is zelfs een echte trend geworden. Je kunt in Sauerland vlees van eigen slacht eten, forel uit eigen kweek, kruiden en groenten uit eigen tuin, huis gestookte likeuren en alles volgens de recepten van weleer. De gerechten zijn nog steeds stevig, maar wel iets minder zwaar dan vroeger.
Het middageten in Duitsland vindt plaats tussen 12 en 14 uur en bestaat vaak uit een warme maaltijd. Een eenvoudig broodje staat veelal niet op de kaart, een salade kun je nog wel vinden. “Kaffee und Kuchen” kun je vanaf 14 uur krijgen. Vanaf 17.30 uur is doorgaans de keuken geopend voor het avondmaal. Om 21 uur sluit in de meeste gevallen de keuken en kun je geen warme gerechten meer bestellen.
Uit eten gaan is in Duitsland nog steeds een stuk goedkoper dan in Nederland. Veel restaurants serveren als lunch een voordelige dagschotel (onder de €10,-). Hiernaast staan er speciale kindermenu’s en seniorenschotels op de menukaart: de porties zijn wat kleiner en voordeliger.
Veelzijdig en duurzaam
Het glooiende Bergisches Land staat bekend om haar vee met de vele zuivelproducten en vleeswaren en het lekkere fruit uit de talrijke boomgaarden. Al deze producten komen samen in een echte Sauerlandse traditie, “de Bergische Kaffeetafel”, een zeer uitgebreide koffietafel die een echte verwennerij is: Koffie, brood, wafels, vleeswaren, kaas, bloedworst, verse room, eieren, Ballebäuschen (soort poffertjes), fruit, cake, noem maar op! Het keurmerk “Vielfalt schmeckt” wordt toegekend aan inheemse producten als het duurzaam wordt geteeld en verwerkt. De dieren krijgen geen gentechnisch voedsel, ze leven deels buiten en de bodem en seizoenen worden gerespecteerd. Deelnemers aan dit keurmerk kun je herkennen aan het logo van een bord met gekleurde blokjes en daarboven een koksmuts. Het keurmerk “Vielfalt schmeckt” valt onder de grotere campagne “Vielfalt lebt”.
Traditionele gerechten uit Sauerland
Backäpfel is een gerecht dat erg in trek is tijdens de koude maanden en vaak gevuld is met kersen, amandelen en rum. Eisbein een varkenspoot op traditionele wijze bereid. Sauerbraten komt oorspronkelijk niet uit Sauerland maar is wel vaak op de traditionele menukaart te vinden. Het is gemarineerd stoofvlees (oorspronkelijk paardenvlees, nu rund-of varkensvlees) en wordt opgediend met gekookte aardappelen, appelmoes, puree en rode kool. Af en toe gaat het vergezeld van lintpasta. Potthucke is een aardappelschotel uit de oven die bestaat uit gekookte en geraspte aardappelen, room, eieren, spek en worst. Kasseler Rippenspeer betekent een gebraden borststuk als je dit op de menukaart ziet. Soester Wamme is een ragout van een koeienmaag. Sauerkraut (zuurkool) is natuurlijk nooit uit de streekkeuken verdwenen en kun je overal eten. Reibekuchen ook bekend als Riewepläskes, een aardappelpannekoek van geraspte of gepureerde aardappel. Forel staat als eerste op de kaart als er vis is. De forel kan op Müllerin Art (naturel) of Saiblingen (met kruidenmousse) worden bereid. Ook snoekbaars staat vaak op de kaart. Wild staat in het najaar vrijwel overal op het menu en een stoofschotel van wild kun je het hele jaar op de kaart vinden. Pfifferlingen zijn cantharellen die hun hoogseizoen al wat eerder hebben in juni. Rote Grütze zijn bessen en andere rode vruchten die gekookt en gemengd zijn. Ze kunnen ook puur worden opgediend met limoen- en vlierbessensap, met daarbij eventueel mascarpone. Sauerlandse Krüstchen is een gepaneerde schnitzel op toast met daarop een spiegelei en champignons.
Zoet en zuur
De vlierbes is een populaire vrucht in de Sauerlandse keuken en van de vlierbes wordt zowel de vrucht als de bloesem gebruikt. Zij wordt verwerkt tot sappen en gelei in taarten en diverse gerechten. De vlierbes staat verder bekend om haar heilzame eigenschappen. Een grote leverancier van de vlierbes is Schütte in Meschede. Niet alleen Abraham, maar ook in Sauerland weten ze waar je de mosterd haalt en wel bij de firma Hilsmann uit Attendorn. Naast mosterd hebben ze hier vele soorten likeur en azijn. De bergweides bij Winterberg-Grönebach zijn het domein en voedselgebied van de bijenvolken van imker Niggemann.
Bier en brouwerijen
Warsteiner is natuurlijk het meest beroemde bier uit Sauerland, dat in veel landen wordt geschonken. Bier in Sauerland is bijna net zo veel voorradig als water en bomen. Jaarlijks produceren de 3 grote brouwerijen, Warsteiner, Veltins, en Krombacher, 1,5 miljard liter bier. Alle gebruiken ze het echte Sauerlandse bronwater hiervoor. Zet je al deze kratten achter elkaar dan kom je de hele wereld over, een enorme hoeveelheid! De grote bierconsumptie valt te verklaren uit het feit dat bierdrinken in Sauerland wordt gezien als een lokale patriottische beginselverklaring. Wil je bier proeven en zien hoe een brouwerij ervan binnen uitziet? Dan kun je terecht bij brouwerij Veltins in Meschede-Grevenstein, Westheim in Marsberg-Westheim en Krombacher in Kreuztal. Wat kleinere brouwerijen zijn het Esselbräuhaus in Eslohe, het Willinger Brauhaus in Willingen, Brauhaus Zwiebel in Soest en Brauhaus Schillerbad in Lüdenscheid. Al deze brouwerijen hebben gezellige en uitgebreide horecavoorzieningen. Hiernaast wordt bij de Bruchhauser Steine een huisbier gebrouwen onder het toeziend oog van de Freiherr von Fürstenberg-Gaugreben. Alle bierbrouwerijen in Duitsland houden zich aan het zogenoemde Reinheitsgebot. Dit is een verbod op het gebruik van kunstmatige toevoegingen als conserveringsmiddelen.
Rechtstreeks van de boer
Diverse boerenbedrijven bieden producten rechtstreeks van het land aan en dan alleen in de winkel, de Bauernhofladen genaamd. Soms is het ook in de Bauernhofcafés te verkrijgen. Erg leuk voor kinderen natuurlijk! Ze kunnen dieren zien en aaien en vaak is er wel een speeltuin. Wil je zelf fruit plukken? Dat kan bij de Firma Abel, in Möhnesee-Stockum. Hier zijn ook buiten de oogsttijd vele lekkernijen zoals jam en appelchips. En bijzonder is wel de boerenkaas die in de grotten van Attendorn rijpt. Klik hier voor meer informatie en adressen over boerenbedrijven.
Meer links